منابع تحقیق درباره ارث زوجه

سپاسگزاری

«من لم یشکر المخلوق لم یشکر الخالق»
اکنون که به یاری ایزد منان موفق به انجام این پژوهش گردیده ام بر خود لازم می دانم از اساتید بزرگوار و ارجمند جناب آقای دکتر محمود علیزاده استاد راهنما و خانم دکتر ایران سلیمانی مشاور اینجانب به خاطر راهنمایی های ارزنده و بی دریغشان تشکر و قدردانی نمایم. در خاتمه از تمام کسانی که به نوعی مرا در تدوین این پژوهش یاری نمودند صمیمانه سپاسگزارم.

تقدیم به:
پدر و مادرمهربانم

فهرست
عنوان صفحه
چکیده………………………………………………………………………………………………………………………………………….1
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………….2
1-2- بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………………………………5
1-3- ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………6
1-4- پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….8
1-5- اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………….13
1-5-1- هدف اصلی ………………………………………………………………………………………………………………….13
1-5-2- اهداف فرعی ………………………………………………………………………………………………………………..13
1-6- سوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………..13
1-7- فرضیات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….14
1-8- مفاهیم ……………………………………………………………………………………………………………………………..15
1-8-1- ارث……………………………………………………………………………………………………………………………..15
1-8-2- معنای لغوی…………………………………………………………………………………………………………………..15
1-8-3- معنای اصطلاحی ارث…………………………………………………………………………………………………….15

1-8-4- ترکه……………………………………………………………………………………………………………………………..17
فصل دوم: وضعیت ارث زن در تمدنهای قدیم و ادیان الهی
2-1- وضعیت ارث زن در تمدنهای قدیم………………………………………………………………………………………19
2-2- وضعیت ارث زن در تمدن چین……………………………………………………………………………………………19
2-3- وضعیت ارث زن در تمدن هند…………………………………………………………………………………………….20
2-4- وضعیت ارث زن در دوران جاهلیت……………………………………………………………………………………..21
2-5- وضعیت ارث زن در ایران باستان………………………………………………………………………………………….22

2-6- مقایسه ارث زن و مرد در ادیان الهی(غیر از اسلامی) ……………………………………………………………..23
2-6-1- در دین یهود………………………………………………………………………………………………………………….23
2-6-2- در دین مسیح…………………………………………………………………………………………………………………23
2-6-3- در دین زرتشت……………………………………………………………………………………………………………..24
2-7- دگرگونی میراث زن با ظهور اسلام……………………………………………………………………………………….24
2-8- مبنای تعلق ارث به زوجه در فقه اسلامی و حقوق مدنی………………………………………………………….26
2-8-1- مبنای تعلق ارث به زوجه در فقه اسلامی…………………………………………………………………………..26
2-8-2- مبنای تعلق ارث به زوجه در حقوق مدنی………………………………………………………………………….29
2-9- مقایسه ارث زن و مرد در حقوق ایران…………………………………………………………………………………..30
2-10- مبنای محرومیت جزئی سهم الارث زن نسبت به شوهر…………………………………………………………31
2-10-1- نظریه اول:پایین بودن ارزش و اختیار زن نسبت به شوهر…………………………………………………..31
2-10-2- نظریه دوم:مسئولیت مالی و اجتماعی مرد نسبت به زن بیشتر است……………………………………..32
فصل سوم: شرایط و موانع ارث بردن زوجه
3-1- شرایط ارث بردن زوجه………………………………………………………………………………………………………35
3-1-1- وجود پیمان زناشوئی………………………………………………………………………………………………………36
3-1-1-1- صحت نکاح و مساله زناشویی……………………………………………………………………………………..36
3-1-1-2- ازدواج در حال بیماری منتهی به مرگ…………………………………………………………………………..38
3-1-1-3- مبنای این حکم استثنائی……………………………………………………………………………………………..38
3-1-1-3- الف- بطلان عقد به موجب روایات و اجماع…………………………………………………………………38
3-1-1-3- ب- سوء نیت زوج…………………………………………………………………………………………………….40
3-1-1-4- شرایط محرومیت زن از ارث شوهر بر طبق ماده 945ق.م ……………………………………………….40
3-1-1-5- انتقاد بر ماده 945ق.م………………………………………………………………………………………………….42
3-1-2- دائمی بودن پیمان زناشوئی………………………………………………………………………………………………43
3-1-2-1- نظرات فقها در خصوص توارث زوجین در ازدواج موقت……………………………………………….43
3-1-2-1-الف- نظر اول: نکاح منقطع مثل نکاح دائم مطلقاً موجب ارث خواهد بود خواه شرط ارث شده باشد، خواه نه………………………………………………………………………………………………………………………………43
3-1-2-1- ب-نظردوم:اصولا نکاح منقطع موجب ارث است مگراینکه شرط عدم توارث شده باشد……..44
3-1-2-1- ج-نظرسوم:اصولا نکاح منقطع موجب ارث نیست مگراینکه شرط توارث گردیده باشد………45
3-1-2-1- د-نظرچهارم:نکاح منقطع مطلقا موجب ارث نیست،خواه شرط توارث شده باشد،خواه نه……45
3-1-2-2- روایاتی که بر عدم توارث زوجین در نکاح موقت دلالت دارد………………………………………….46
3-1-2-3- نظر قانون مدنی………………………………………………………………………………………………………….47
3-1-3- بقای رابطه زوجیت تا زمان فوت……………………………………………………………………………………..48
3-1-3-1- توارث زوجین در صورت فوت یکی از آنها در عده طلاق رجعی…………………………………….48
3-1-3-2- ارث زوجه در طلاق در مرض متصل به موت………………………………………………………………49
3-1-3-2-الف- شرایط ارث بری زوجه بر طبق ماده 944ق.م…………………………………………………………50
3-1-3-2- ب- مبنای ارث بردن زوجه در طلاق در مرض متصل به موت……………………………………….51
3-1-3-2- ب- 1- روایاتی که قصد اضرار را علت ارث بری زوجه میداند……………………………………….51
3-1-3-2- ب- 2- عدم نفوذ طلاق نسبت به ارث…………………………………………………………………………52
3-1-3-3- وضعیت ارث زوجه در طلاقی که به درخواست زن و به حکم دادگاه واقع میشود………………53
3-1-4- محروم و ممنوع نبودن از ارث ………………………………………………………………………………………..54
3-1-4-1- قتل مورث…………………………………………………………………………………………………………………55
3-1-4-1- الف- مقتول باید به هنگام مرگ در مقام مورث قاتل باشد……………………………………………….56
3-1-4-1- ب- قتل باید عمدی باشد……………………………………………………………………………………………56
3-1-4-1- ج- قتل مورث به حکم قانون یا برای دفاع نباشد……………………………………………………………56
3-1-4-2- کفر…………………………………………………………………………………………………………………………..57
3-1-4-3- لعان………………………………………………………………………………………………………………………….58
3-1-4-3- الف- لعان و تشریفات