۱-۶-۱- گردآوری اطلاعات
در این مرحله از پژوهش، تمامی اطلاعات از جمله گزارش‌های زمین‌شناسی سطحالارضی، مقالات، کتب و پایان‌نامه‌های مرتبط جمع‌آوری شده است. گردآوری این منابع از کتابخانه‌ها، دانشگاه‌ها و نیز استفاده از پایگاه‌های اطلاع‌رسانی اینترنتی صورت گرفته است.
۱-۶-۲- مطالعات صحرایی
در مطالعات صحرایی پس از انتخاب دو برش چینه شناسی مناسب، نمونه‌برداری به صورت سیستماتیک از آن‌ها انجام گرفته است. تغییرات سنگ‌شناسی و رخساره‌ای فاکتورهای موثر در فواصل نمونه‌برداری بوده است. در توالی‌های با سنگ‌شناسی یکنواخت فاصله نمونه‌برداری ۳ تا ۴ متر بوده است. در ضمن در محل تغییر رخساره‌ها و در نزدیکی مرزها نمونه‌برداری در فواصل متراکمتری صورت گرفته است. در مجموع در این مطالعات تعداد ۲۴۰ نمونه برداشت شد و کلیه اطلاعات صحرایی نیز یادداشت گردید.
۱-۶-۳- مطالعات آزمایشگاهی
مطالعات انجام‌شده در آزمایشگاه به ترتیب شامل آماده سازی نمونه‌ها، ترسیم نهایی مقاطع چینه‌ای- رسوبی برداشت‌شده در مقیاس‌های مورد نیاز، تشخیص و شناسایی میکروفسیل ها، رخساره‌های میکروسکپی، تعیین محیط رسوبی و عکس‌برداری از فرم های میکروفسیلی و میکروفاسیسها، ترسیم جداول گسترش زمانی رخساره‌های زیستی و بایوزوناسیون و ترسیم نگاره‌های تطابقی مقاطع بوده است. در مجموع در این مطالعات از تعداد ۲۴۰ نمونه برداشت‌شده، ۲۶۴ مقطع میکروسکوپی تهیه و مورد مطالعه قرار گرفته است.
۱-۶-۴- تلفیق اطلاعات و تدوین رساله
در این مرحله بر اساس اطلاعات به دست آمده از مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی و تلفیق آن‌ها با یکدیگر و پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات فوق، نتایج به صورت رساله موجود تدوین شده است.
فصل ۲:
خصوصیات زمین‌شناسی و چینه شناسی ناحیه مورد مطالعه
۲-۱- خصوصیات زمین‌شناسی و ساختمانی ناحیه مورد مطالعه
۲-۱-۱- زمین‌شناسی ناحیه‌ای زاگرس
زون زاگرس یکی از زون های زمین‌شناسی مهم ایران و بخشی از کمربند کوهزایی آلپ- هیمالیا است که با پهنای ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر منطقه جنوب و جنوب غرب ایران را در بر گرفته است.
این زون با طولی بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر و روند شمال باختری- جنوب خاوری گسترش دارد که در اثر فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس به زیر صفحه‌ایران و برخورد صفحه قاره‌ای ایران/عربی با ایران مرکزی پدیدار شده است.(Alavi, 1994) مرز شمالی آن منطبق بر گسل رانده اصلی زاگرس است که آن را از واحد دگرگونی سنندج – سیرجان جدا می‌سازد. از سوی جنوب و جنوب غرب به خلیج‌فارس و سپر عربستان محدود می‌شود و حد شرقی آن نیز به گسل میناب ختم می‌گردد. بخش غربی این واحد در کشورهای هم‌جوار گسترش دارد.
۲-۱-۲- تقسیمات ساختمانی در زاگرس
از میان تقسیم‌بندی‌های مختلفی که درباره زاگرس ارائه شده است به تقسیم‌بندی‌های، Falcon(1961), Stocklin(1968), Berberian (1995) و مطیعی (۱۳۷۴) به طور خلاصه در زیر اشاره می‌گردد.
۲-۱-۲-۱- تقسیم‌بندی بر اساس نظریات فالکن (Falcon, 1961)
فالکن زاگرس را به سه زون تقسیم نموده است
متن کامل در سایت 40y.ir
۲-۱-۲-۱-۱- زون ساختمانی پیچیده همراه با سنگ‌های دگرگونی (Thrusted zone)
این زون به دلیل خردشدگی و روراندگی شدید، زون رورانده نیز خوانده می‌شود که در آن سنگ‌های رسوبی کامبرین تا میوسن رخنمون دارد و دارای تنوع بسیار زیادی از سنگ‌های آهکی، سنگ‌های دگرگونی و الترابازیک می‌باشد. افیولیت ها و رادیولاریت های متعلق به کرتاسه پسین به ترتیب در جنوب شرق در ناحیه‌ای در شمال نیریز و در شمال غرب در نزدیکی کرمانشاه وجود دارد. این زون با امتداد شمال غرب – جنوب شرق یک شکستگی قدیمی است که پلاتفرم عربی را از پلاتفرم ایران جدا می‌سازد.
۲-۱-۲-۱-۲- زون تراستی با ساختار فلسی جهت‌دار (Imbricated thrust zone) یا زون رورانده زاگرس
این زون در اصل به وسیله فالکن (۱۹۶۱) به نام زون فلسی نام‌گذاری شده است اما اشتوکلین (۱۹۶۸) آن را زون راندگی نامیده است. این زون به طور کامل توسط رخنمونهایی از سنگ‌های رسوبی کامبرین تا میوسن پوشیده شده است و افیولیت ها و رادیولاریت های متعلق به کرتاسه پسین در شمال غرب و جنوب شرقی آن مشاهده می‌شود. این زون طبق نظر فالکن تحت تأثیر دو فاز کوهزایی چین‌خوردگی یافته است:
فاز اول در کرتاسه پسین روی داده و موجب شده که رسوبات فیلشی کرتاسه به صورت ناپیوسته در زیر رسوبات ائوسن میانی قرار بگیرد.
فاز دوم احتمالاً در میوسن پسین شروع شده و تاکنون نیز ادامه دارد. حداکثر شدت این فاز در پلیوسن بوده است.
حد این زون در شمال شرق به تراست زاگرس و در جنوب غرب و غرب به یک راندگی مهم محدود می‌شود که این راندگی به کوه کی نو و کوه دهگنان و جنوب کوه سبز ختم می‌شود.
۲-۱-۲-۱-۳- زون چین‌خورده ساده (Simpel folded zone)
سنگ‌های این زون از لحاظ سنگ‌شناسی شباهت خاصی با سنگ‌های موجود در زون راندگی‌ها دارند. با این تفاوت که تغییرات رخساره‌ای سریعی در کرتاسه پسین و اوایل ترشیری در این زون روی داده است. این تغییرات رخساره‌ای در واقع شامل آهک‌های کم عمق است که به سمت جنوب به مارن های پلاژیک عمیق تر تبدیل می‌شود.
۲-۱-۲-۲- تقسیم‌بندی بر اساس نظریات اشتوکلین (Stocklin, 1968)
بر اساس تقسیم‌بندی اشتوکلین زون زاگرس از سه زون دشت خوزستان، زاگرس چین‌خورده یا زاگرس خارجی و زاگرس مرتفع یا زاگرس داخلی یا زون خردشده تشکیل شده است.
۲-۱-۲-۲-۱- دشت خوزستان
این دشت، بخشی از دشت وسیع بین‌النهرین است و منحصر به چین‌خوردگی‌های بسیار ملایم با روند شمالی جنوبی است که از محور چین‌خوردگی کلی پلاتفرم عربی تبعیت می‌کند.
دشت خوزستان اغلب به وسیله رسوبات آبرفتی پوشیده شده، به طوری که سازندهای چینه شناسی قدیمی آن از نظر دور مانده است. اطلاعات حاصل از حفاری‌های متعدد چاه‌های نفت و نیز بررسی‌های ژئوفیزیکی نشان می‌دهد که سازندهای دوران پالئوزوئیک تا ترشیری در آن وجود دارد.
۲-۱-۲-۲-۲- زاگرس چین‌خورده یا زاگرس خارجی
این واحد ساختمانی در جنوب غرب ایران قرار دارد و وسعت آن در حدود ۱۵۰ تا ۲۵۰ کیلومتر می‌باشد. روند عمومی این منطقه شمال غرب – جنوب شرق است و در آن رسوبات پالئوزوئیک، مزوزوئیک و ترشیری به طور هم شیب روی هم قرار گرفته‌اند. در زاگرس چین‌خورده توالی پرکامبرین پسین تا تریاس میانی، رخساره گندوانایی و مشابه با دیگر نواحی ایران دارند، اما نهشته‌های مزوزوئیک و سنوزوئیک آن رخسار ه های سنگی و گاه زیستی متفاوتی با رسوبات دیگر نواحی ایران دارند. این نکته نشان می‌دهد که از تریاس میانی به بعد، شرایط رسوبی حاکم بر زاگرس چین‌خورده، نسبت به دیگر مناطق ایران، متفاوت بوده است.
۲-۱-۲-۲-۳- زاگرس مرتفع یا زاگرس رورانده یا زاگرس داخلی
این بخش از زاگرس را، زاگرس مرتفع، زاگرس داخلی و زون خردشده یا زون رورانده هم می‌گویند. زیرا اولاً مرتفع‌ترین قسمت ناحیه زاگرس را تشکیل می‌دهد. به علاوه چون در داخلی‌ترین بخش زاگرس قرار دارد آن را زاگرس داخلی نیز می‌نامند. از طرفی چون به علت برخورد و تصادم دو قطعه قاره ایران و عربستان سنگ‌های آن کاملاً خردشده‌اند به آن زون خردشده یا زون رورانده هم گفته می‌شود. این زون به صورت نوار باریک و طویلی در قسمت شرق زاگرس چین‌خورده و به موازات آن قرار دارد که عمیق‌ترین قسمت فروافتادگی زاگرس را طی مزوزوئیک و اوایل ترشیری تشکیل می داده است.
۲-۱-۲-۳- تقسیم‌بندی بر اساس نظریات بربریان (Berberian, 1995)
بربریان زون زاگرس را به پنج واحد مورفوتکتونیکی ترسیم نموده است که از شمال شرق به سوی جنوب غرب، شامل پنج سطح مشخص و واضح به لحاظ درجات مختلف راندگی، چین‌خوردگی، بالا آمدگی، فرسایش و رسوب‌گذاری می‌باشد. هر ناحیه نسبت به ناحیه شمال تر خود یک پله پایین تر افتاده است. این پنج واحد به ترتیب از شمال شرق به جنوب غرب عبارت‌اند از:
۱) کمربند رورانده زاگرس مرتفع
۲) زون ساده چین‌خورده
۳) فروافتادگی جلویی زاگرس
۴) دشت ساحلی زاگرس
۵) زمین‌های پست خلیج‌فارس و بین‌النهرین
۲-۱-۲-۴- تقسیم‌بندی بر اساس نظریات مطیعی (۱۳۷۲)
مطیعی در تقسیم‌بندی خود زاگرس را به قسمت‌های زیر تقسیم کرده است:
الف) زون ساختمانی پیچیده، همراه با سنگ‌های دگرگونی
زیرزون خردشده
زیرزون مغاکی
ب) زون تراستی
ج) زون چین‌خورده
زون فروافتادگی کرکوک
زون لرستان
زون ایذه
زون فروافتادگی دزفول
زون دشت آبادان
زون فارس
زون هینترلند بندرعباس
به دلیل آنکه مناطق مورد مطالعه در زون فروافتادگی دزفول و زون فارس قرار گرفته‌اند لذا به شرح این دو زون اکتفا می‌شود.
۲-۱-۲-۴-۱- زون دزفول
زون دزفول بخشی از پیش گودال زاگرس (Fore Deep) است. این ناحیه یک زون ساختاری است که در جنوب باختری زون راندگی‌ها قرار دارد. در شکل‌گیری این فروافتادگی عملکرد توأم خطواره قطر- کازرون (راست گرد) و گسل بالارود (چپ گرد) نقش اساسی داشته است. این ناحیه بین ۳ تا ۶ کیلومتر پایین‌افتادگی دارد، اما نسبت به مناطق مجاور از نظر تکتونیکی پایدارتر و دارای چین‌خوردگی کمتری است. بیشتر میدان‌های نفتی ایران در آن واقع شده است.
۲-۱-۲-۴-۲- زون فارس
زون فارس به دو قسمت فارس داخلی و فارس بیرونی تقسیم شده است و گنبدهای نمکی فراوانی در آن وجود دارد. فارس بیرونی به دو زیر پهنه کوچک تر به نام فارس ساحلی و فارس نیمه ساحلی تقسیم می‌شود.
روند ساختارهای آن هم جهت با سایر ساختارهای زاگرس است ولی به علت عملکرد دیاپیرهای نمکی شکل برخی از ساختارها به خصوص آن‌هایی که در مجاورت گسل قطر – کازرون هستند دست‌خوش تغییر گردیده‌اند. به طوری که روند آن‌ها بر خلاف ساختارهای زاگرس است. بسیاری از زمین‌شناسان، فارس را ناحیه‌ای واقع در بین دو گسل کازرون در باختر و گسل میناب در خاور می‌دانند، اما مطیعی (۱۳۷۴) ویژگی‌های زمین‌شناسی بخش خاوری فارس را متفاوت دانسته و آن را پس خشکی بندرعباس نامیده است. در این صورت مرز باختری پهنه فارس با زون گسلی کازرون محدود می‌شود و مرز خاوری آن خطی فرضی است که از حوالی بندر نخیلو آغاز و در نزدیکی کوه فینو در شمال بندرعباس تا راندگی اصلی زاگرس ادامه می‌یابد. مرز زون فارس در شمال با زون راندگی زاگرس مشخص می‌شود و مرز جنوبی آن خط ساحلی خلیج‌فارس است.
زون فارس
